Podstawowe informacje o chorobie  i diagnostyce

PChN – podstawowe
informacje

Nerki filtrują krew, usuwają toksyny, nieprawidłowe produkty przemiany materii, nadmiar soli i wody. PChN oznacza, że nerki nie funkcjonują prawidłowo i stopniowo tracą zdolność filtrowania krwi. Z czasem mogą przestać działać całkowicie. Dlatego tak ważne jest, aby jak najlepiej kontrolować postęp choroby i zapobiegać jej pogorszeniu.

Definicja PChN: jest to długotrwałe zaburzenia w funkcjonowaniu lub budowie nerek, które utrzymują się przez ponad 3 miesiące i mają wpływ na zdrowie. PChN rozwija się stopniowo, a jej postęp można określić, badając filtrację kłębuszkową (GFR) oraz poziom białka (albuminy) w moczu.

Najczęstsze przyczyny PChN to:

cukrzyca,
nadciśnienie tętnicze,
choroby kłębuszków nerkowych,
uszkodzenia nerek spowodowane lekami,
przewlekłe zapalenie nerek,
dziedziczne choroby nerek, jak np. wielotorbielowatość nerek.

Niektóre czynniki mogą przyspieszać postęp PChN, w tym:

wysokie ciśnienie tętnicze,
nadmiar białka w moczu (białkomocz),
niekontrolowana cukrzyca,
wysokie stężenie cholesterolu,
palenie papierosów,
niektóre leki, które mogą szkodzić nerkom.

Objawy PChN zależą od zaawansowania choroby. Na wczesnym etapie mogą nie występować żadne charakterystyczne symptomy, ale z czasem mogą pojawić się:

zmęczenie,
osłabienie,
nadciśnienie tętnicze,
obrzęki nóg,
częstsze oddawanie moczu,
problemy z koncentracją.

PChN diagnozuje się na podstawie wyników badań, które oceniają funkcję nerek. Najczęściej bada się:

GFR (filtrację kłębuszkową), która ocenia, jak skutecznie nerki filtrują krew,
stężenie białka w moczu (albuminurię), co może wskazywać na uszkodzenie nerek.

Tak, odpowiednie leczenie i zmiany stylu życia mogą spowolnić postęp choroby. Ważne jest kontrolowanie ciśnienia krwi, stężenia glukozy we krwi, cholesterolu i unikanie leków, które mogą uszkadzać nerki.

PChN może prowadzić do wielu powikłań, takich jak:

nadciśnienie tętnicze,
anemia,
zaburzenia elektrolitowe,
problemy z kośćmi,
zwiększone ryzyko chorób serca.

Wizyty u lekarza będą odbywały się co najmniej raz w roku. Będą również zlecane regularne badania krwi i moczu. Jeśli PChN będzie się pogarszać, prawdopodobnie będziesz musiał odwiedzać „nefrologa”, czyli lekarza specjalizującego się w chorobach nerek.

Możesz wpłynąć na stabilizację choroby, jeśli:

Codziennie przyjmujesz wszystkie przepisane leki i przestrzegasz zaleceń lekarza dotyczących ich stosowania.
Utrzymujesz prawidłowe stężenie glukozy we krwi, jeśli masz cukrzycę.
Skorygujesz dietę, jeśli zaleci to Twój lekarz lub pielęgniarka. Mogą zaproponować współpracę z dietetykiem.
Rzucasz palenie, jeśli palisz.
Schudniesz, jeśli masz nadwagę.
Regularnie mierzysz ciśnienie tętnicze krwi i prawidłowo leczysz nadciśnienie.
Unikasz leków, które mogą uszkodzić nerki – przykładem są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen i naproksen. Skonsultuj się z lekarzem, pielęgniarką lub nefrologiem przed włączeniem jakichkolwiek nowych leków lub suplementów, nawet tych dostępnych bez recepty.

Wczesne etapy PChN można leczyć lekami, aby spowolnić postęp choroby, o czym poinformuje Cię lekarz.

W zaawansowanych stadiach PChN, nerki mogą przestać prawidłowo funkcjonować, co prowadzi do gromadzenia się toksyn w organizmie. Jeśli nerki nie będą już mogły prawidłowo filtrować krwi, masz do wyboru trzy rodzaje leczenia „nerkozastępczego”

Przeszczepienie nerki: nowa nerka przejmie funkcję Twoich własnych nerek. Po przeszczepie będziesz musiał codziennie przyjmować leki, aby zapobiec odrzutom przeszczepu.
Hemodializa: jest to procedura, w której maszyna dializacyjna przejmuje funkcję nerek. Maszyna pobiera porcję krwi z ciała, oczyszcza ją i z powrotem wprowadza do organizmu. Jeśli wybierzesz hemodializę, będziesz musiał korzystać z maszyny w stacji dializ co najmniej 3 razy w tygodniu przez kilka godzin. Przed rozpoczęciem konieczne będzie również przeprowadzenie operacji przygotowującej dostęp naczyniowy do podłączenia do maszyny.
Dializa otrzewnowa: polega na wprowadzeniu specjalnego płynu do jamy brzusznej każdego dnia. Jeśli wybierzesz dializę otrzewnową, będziesz musiał przejść operację w celu wszczepienia cewnika dializacyjnego do brzucha. Następnie będziesz musiał nauczyć się, jak wprowadzać i usuwać płyn przez ten cewnik.

Ty i Twój lekarz będziecie wspólnie pracować nad wyborem optymalnego sposobu leczenia. Przeszczepienie nerki jest zazwyczaj najlepszą opcją dla większości pacjentów, ale nie zawsze jest ono możliwe. Poproś lekarza o szczegółowe informacje odnośnie wszystkich opcji terapeutycznych i jak mogą one działać w Twoim przypadku. Rozmawiaj szczerze o swoich preferencjach. Możesz także zdecydować, że nie chcesz żadnego leczenia.

PChN – stadium G1-G5

W pierwszym stadium przewlekłej choroby nerek (PChN) nerki funkcjonują w stosunkowo dobrym stanie. Wartości wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR) są w normie, co oznacza, że nerki efektywnie filtrują krew. Jednak mogą występować nieprawidłowości związane z chorobami podstawowymi, takimi jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze.

Objawy i obserwacje:

Objawy kliniczne zazwyczaj dotyczą choroby podstawowej, a nie samej PChN.
Możliwa obecność albuminurii (stężenie białka w moczu) oraz nieprawidłowy osad moczu.
Wzrost ciśnienia tętniczego może być zauważalny.

Zalecenia:

Kluczowe jest ustalenie przyczyny PChN i eliminacja czynników ryzyka, co może pomóc w zapobieganiu dalszemu postępowi choroby.
Zaleca się coroczne oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy.

W stadium G2 funkcja nerek pozostaje w miarę stabilna, ale pojawiają się oznaki mogące wskazywać na problemy. GFR jest obniżony, ale nadal w granicach normy.

Objawy i obserwacje:

Stężenie kreatyniny i mocznika w surowicy jest zwykle prawidłowe.
Zdolność nerek do zagęszczania moczu jest ograniczona, co zwiększa ryzyko odwodnienia.
Może wystąpić retencja fosforanów oraz początek wtórnej nadczynności przytarczyc.
U niektórych osób z cukrzycową chorobą nerek może wystąpić niedokrwistość z powodu zmniejszonej produkcji erytropoetyny.

Zalecenia:

Monitorowanie stanu nerek oraz kontrolowanie poziomu cukru i ciśnienia tętniczego jest kluczowe w tym stadium.
Zaleca się coroczne oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy oraz GFR.

W trzecim stadium PChN funkcja nerek znacznie się obniża. GFR wskazuje na umiarkowane upośledzenie czynności nerek.

Objawy i obserwacje:

Mogą wystąpić objawy takie jak izostenuria (niemożność zagęszczenia moczu), wielomocz oraz nykturia (częste oddawanie moczu w nocy).
Wzrost ciśnienia tętniczego występuje u ponad 50% osób.
Wzrost stężenia fosforanów oraz produktów przemiany białek (mocznik, kreatynina) we krwi.
Możliwe objawy to niedokrwistość, niesmak w ustach, utrata łaknienia i nudności.

Zalecenia:

Należy skupić się na kontrolowaniu objawów i zapobieganiu powikłaniom, w tym na stałym monitorowaniu diety oraz poziomu płynów.
Zaleca się oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy co 6 miesięcy.

W stadium G4 występuje zaawansowane upośledzenie czynności nerek, a objawy są wyraźnie nasilone.

Objawy i obserwacje:

Osłabienie, nudności, wymioty i utrata apetytu stają się powszechne.
Nadciśnienie tętnicze występuje u ponad 80% osób; przerost lewej komory serca jest często zauważany.
Znaczna niedokrwistość wpływa na tolerancję wysiłku fizycznego, co ogranicza codzienne aktywności.

Zalecenia:

Ważne jest intensywne monitorowanie stanu zdrowia oraz wdrożenie leczenia, aby kontrolować objawy i zapobiegać dalszym powikłaniom.
Zaleca się oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy co 6 miesięcy.

W piątym stadium PChN występuje krańcowe upośledzenie czynności nerek, prowadzące do niewydolności nerek.

Objawy i obserwacje:

Występują objawy ze strony wszystkich narządów, w tym mocznica, która manifestuje się wysokim poziomem mocznika i kreatyniny we krwi oraz niewyrównaną kwasicą nieoddechową.
Pojawiają się objawy neurologiczne, kardiologiczne i metaboliczne, w tym zaburzenia w układzie krążenia oraz problemy z oddychaniem.

Zalecenia:

Kluczowe jest przygotowanie do leczenia nerkozastępczego, które może obejmować dializę lub przeszczep nerki.
Niezbędne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia w celu zarządzania objawami i powikłaniami, co może obejmować oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy co 1–3 miesiące.

Białkomocz

Białkomocz to stan, w którym dochodzi do nadmiernej utraty białka z moczem. W prawidłowych warunkach nerki filtrują krew, usuwając produkty przemiany materii, ale zatrzymują substancje, takie jak białko. Uszkodzenie kłębuszków nerkowych może prowadzić do pojawienia się białka w moczu.

Białkomocz może wystąpić z różnych przyczyn, w tym w wyniku uszkodzenia nerek, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego lub w odpowiedzi na czynniki zewnętrzne, takie jak gorączka, stres czy intensywny wysiłek fizyczny.

Białkomocz przemijający: Krótkotrwały i często wywołany stanami stresowymi, takimi jak infekcja, gorączka lub wysiłek fizyczny. Zwykle ustępuje samoistnie.
Białkomocz ortostatyczny: Występuje podczas stania, ale ustępuje w pozycji leżącej. Jest częsty u młodych dorosłych i zazwyczaj nie wymaga leczenia.
Białkomocz przewlekły: Pojawia się w wyniku przewlekłych chorób nerek, cukrzycy lub nadciśnienia. Wymaga monitorowania i leczenia.

W większości przypadków białkomocz przebiega bezobjawowo, szczególnie gdy utrata białka jest niewielka. W cięższych przypadkach mogą pojawić się obrzęki twarzy, nóg lub brzucha.

Badanie moczu: Najczęściej białkomocz wykrywany jest podczas rutynowego badania moczu, np. testem paskowym.
Pomiar ilości białka: Ocenia się ilość białka w moczu, korzystając z losowej próbki moczu lub zbiórki moczu w ciągu 24 godzin.
Badania krwi: Wykonuje się badania oceniające funkcję nerek, np. poziom kreatyniny i współczynnik filtracji kłębuszkowej (eGFR).
Biopsja nerki: W przypadkach zaawansowanych lub nietypowych pobiera się próbkę tkanki nerkowej do dalszej analizy.

Białkomocz przemijający i ortostatyczny: Zazwyczaj nie wymagają leczenia, ale zaleca się regularne monitorowanie funkcji nerek.
Białkomocz przewlekły: Może wymagać farmakoterapii, zwłaszcza u osób z chorobami nerek. Stosowane są leki, takie jak inhibitory ACE lub ARB, które pomagają zmniejszyć ilość białka wydalanego z moczem.

Osoby z białkomoczem przemijającym lub ortostatycznym zazwyczaj nie doświadczają długotrwałych powikłań. Ci, którzy mają przewlekły białkomocz, zwłaszcza z towarzyszącą chorobą nerek, mogą wymagać intensywniejszego leczenia i monitorowania, aby zapobiec dalszemu uszkodzeniu nerek.

Białkomocz to obecność białka w moczu, co może być wynikiem uszkodzenia nerek lub innych schorzeń.
Większość przypadków białkomoczu przebiega bezobjawowo i wykrywana jest przypadkowo podczas badań moczu.
Istnieją trzy główne rodzaje białkomoczu: przemijający, ortostatyczny i przewlekły.
Właściwa diagnoza wymaga badań moczu i krwi oraz, w niektórych przypadkach, biopsji nerki.
Leczenie białkomoczu zależy od jego przyczyny, a regularne monitorowanie jest kluczowe w zapobieganiu powikłaniom.

Zapalenie kłębuszków  nerkowych

Zapalenie kłębuszków nerkowych to schorzenie, które wpływa na część nerki odpowiedzialną za filtrację krwi. Prowadzi do tego, że substancje, które normalnie nie powinny znajdować się w moczu, takie jak białko i krew, przenikają do niego. Choroba ta może mieć nagły początek lub rozwijać się stopniowo i prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak ostra lub przewlekła niewydolność nerek.

Objawy zależą od typu i przyczyny zapalenia. Niektórzy ludzie nie odczuwają żadnych objawów i dowiadują się o chorobie podczas rutynowych badań moczu. Gdy jednak zapalenie wywołuje objawy, mogą one obejmować:

Krwisty, czerwony, różowy lub brązowy mocz
Pienisty mocz
Obrzęki (rąk, twarzy, stóp, brzucha)
Zmęczenie
Rzadsze oddawanie moczu

Tak, zapalenie kłębuszków nerkowych można zdiagnozować na podstawie badań krwi i moczu. Badania te mogą wykazać obecność krwi lub białka w moczu oraz ocenić funkcjonowanie nerek. Dodatkowe badania mogą obejmować:

Badania krwi w celu wykrycia przyczyn zapalenia
USG nerek
Biopsję nerki, czyli pobranie próbki tkanki do analizy pod mikroskopem

Leczenie zależy od objawów, przyczyny i tempa rozwoju choroby. W łagodnych przypadkach lekarz może jedynie monitorować Twój stan poprzez regularne badania. Niektóre formy zapalenia mogą ustąpić samoistnie, szczególnie te, które pojawiają się po infekcji w innej części ciała.

W przypadku bardziej zaawansowanego zapalenia leczenie może obejmować:
Plazmaferezę – filtracja krwi w celu usunięcia szkodliwych substancji.
Leki sterydowe – zmniejszają stan zapalny w nerkach.
Leki immunosupresyjne – osłabiają reakcję układu odpornościowego.
Leki na nadciśnienie tętnicze – pomagają kontrolować ciśnienie krwi.
Leki moczopędne – zwiększają wydalanie moczu.

Jeśli nerki przestaną pracować, konieczna będzie terapia zastępcza. Dostępne metody to:

Hemodializa – oczyszczanie krwi przy użyciu maszyny, wykonywane co najmniej 3 razy w tygodniu.
Dializa otrzewnowa – procedura wykonywana w domu, polegająca na wprowadzeniu płynu do jamy brzusznej w celu usunięcia odpadów z krwi.
Przeszczepienie nerki – operacja, podczas której chora nerka zostaje zastąpiona zdrową, przeszczepioną od dawcy.

Rokowania zależą od przyczyny i rodzaju zapalenia kłębuszków nerkowych. Niektóre formy schorzenia ustępują samoistnie lub dobrze reagują na leczenie. Inne mogą prowadzić do przewlekłej niewydolności nerek, wymagającej stałego leczenia lub przeszczepu nerki. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom.

ADPKD – Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek – autosomalnie dominujące

Autosomalnie dominujące zwyrodnienie wielotorbielowate (ADPKD) nerek to schorzenie, w przebiegu którego pojawiają się nieprawidłowe, wypełnione płynem torbiele w różnych narządach, w tym w nerkach. Torbiele te powodują, że nerki stają się większe i funkcjonują nieprawidłowo. ADPKD może prowadzić do takich problemów jak wysokie ciśnienie tętnicze krwi, infekcje nerek oraz niewydolność nerek. Niewydolność nerek to stan, w którym nerki całkowicie przestają pracować. ADPKD może również wywoływać problemy w innych narządach i częściach ciała. Choroba ADPKD zazwyczaj jest dziedziczna.

Niektórzy pacjenci z ADPKD nie mają żadnych objawów. Gdy jednak objawy się pojawiają, mogą obejmować:

Ból w dolnej części pleców lub z boku – może wystąpić z gorączką lub bez.
Ból brzucha
Krew w moczu
Kamienie nerkowe – To małe, twarde struktury, które tworzą się w nerkach, mogą powodować ból brzucha lub boku oraz obecność krwi w moczu.

ADPKD może także prowadzić do problemów w innych częściach ciała, takich jak:

Tętniak mózgu – jeśli tętniak pęknie to występuje nagły, silny ból głowy, nudności, wymioty i ostatecznie dochodzi do uszkodzenia mózgu a nawet śmierci.
Torbiele w wątrobie – mogą powodować ból brzucha.
Przepuklina – osłabione miejsce w mięśniach brzucha, które powoduje wybrzuszenie.
Problemy z sercem – zazwyczaj nie dają objawów.

Tak. Aby zdiagnozować ADPKD, lekarz może zlecić:

Badanie obrazowe, takie jak USG, tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI). Badania te pozwalają uzyskać obrazy wnętrza ciała.

Badania genetyczne, które sprawdzają obecność nieprawidłowych genów odpowiedzialnych za chorobę.

Jeśli ADPKD powoduje wysokie ciśnienie krwi, lekarz najpierw skoncentruje się na jego kontrolowaniu, co może pomóc w dłuższym zachowaniu zdrowia nerek. Leczenie zazwyczaj obejmuje zmiany stylu życia, zmiany w diecie oraz stosowanie leków.

W przypadku innych objawów lub problemów, lekarz może zalecić dodatkowe leczenie. Przykłady obejmują:

Leczenie infekcji nerek antybiotykami
Leczenie bólu lekami przeciwbólowymi
Operacyjne leczenie tętniaka mózgu
Operacyjne leczenie przepukliny

W niektórych przypadkach lek o nazwie tolvaptan może spowolnić rozwój ADPKD i łagodzić ból. Jednak lek ten nie jest zalecany dla wszystkich, ponieważ może powodować działania niepożądane. Twój lekarz omówi z Tobą możliwe opcje leczenia.

Jeśli nerki całkowicie przestaną pracować, będziesz potrzebować leczenia zastępującego ich funkcję. Nerki normalnie usuwają z krwi zbędne produkty przemiany materii, nadmiar soli i wody, tworząc mocz.

Dostępne są dwa rodzaje leczenia w przypadku całkowitej niewydolności nerek:

Dializa – Wielu pacjentów z ADPKD korzysta z hemodializy. Podczas hemodializy maszyna usuwa zbędne produkty przemiany materii, sól i wodę z krwi. Zabieg trwa około 4 godzin i jest wykonywany co najmniej 3 razy w tygodniu. Hemodializa jest konieczna do końca życia lub do momentu przeszczepu nerki.
Przeszczepienie nerki – Podczas tej operacji chora nerka zostaje zastąpiona zdrową. Nowa nerka przejmuje funkcję usuwania zbędnych produktów z krwi. Do życia wystarczy jedna zdrowa nerka.

Jeśli masz pytania dotyczące tych opcji, porozmawiaj z lekarzem lub pielęgniarką.

Jeśli masz ADPKD, dorośli członkowie rodziny powinni porozmawiać z lekarzem o możliwości wykonania badań. Istnieją zarówno korzyści, jak i ryzyka związane z poddaniem się takiemu badaniu.

Lekarze zazwyczaj nie zalecają badań u dzieci, chyba że mają one objawy choroby. Dzieci powinny jednak regularnie, co roku, kontrolować ciśnienie tętnicze krwi u lekarza.

Kamica nerkowa

Kamica nerkowa to obecność złogów w drogach moczowych, które powstają w wyniku wytrącania się substancji chemicznych zawartych w moczu. Dzieje się tak, gdy ich stężenie przekracza próg rozpuszczalności.

Główne czynniki to:

Wysokie stężenie substancji litogennych w moczu, takich jak szczawiany, wapń, fosforany, kwas moczowy i cystyna.
Zastój moczu.
Zakażenie układu moczowego (ZUM).
Obecność organicznych jąder krystalizacji.

Najczęściej złogi składają się ze szczawianu wapnia, ale mogą także zawierać fosforany wapnia, moczany, struwit i cystynę.

Złogi najczęściej powstają w kielichach lub miedniczkach nerkowych, a następnie przemieszczają się do moczowodu i pęcherza moczowego.

Typowym objawem jest kolka nerkowa, która objawia się silnym bólem w okolicy lędźwiowej, promieniującym do spojenia łonowego, narządów płciowych oraz wewnętrznej powierzchni ud. Możesz również doświadczać nudności, wymiotów, parcia na mocz oraz częstego oddawania moczu w małych ilościach.

Rozpoznanie ustala się na podstawie objawów klinicznych, takich jak napad kolki nerkowej, oraz wyników badań obrazowych i ogólnego badania moczu. W niektórych przypadkach kamicę diagnozuje się przypadkowo podczas badań wykonywanych z innych powodów.

Do badań pomocniczych należą:

Badania obrazowe, takie jak spiralna tomografia komputerowa (TK) czy ultrasonografia (USG), które pomagają uwidocznić złogi.
Badanie ogólne moczu, które często wykazuje krwinkomocz.
Badania krwi w celu oceny stanu zapalnego.

Powinieneś skonsultować się z urologiem, jeśli wystąpią objawy takie jak:

Silny ból, który nie ustępuje mimo leczenia.
Gorączka i objawy zakażenia układu moczowego.
Skąpomocz lub bezmocz.

Leczenie może obejmować:

Leczenie zachowawcze: stosowanie leków przeciwbólowych, takich jak NLPZ (np. ketoprofen) i opioidy (np. morfina).
Leczenie inwazyjne: procedury takie jak litotrypsja pozaustrojowa (ESWL), nefrolitotrypsja przezskórna (PCNL) lub ureterorenoskopowa (URSL).

Prawdopodobieństwo wystąpienia objawów kamicy nerkowej po przypadkowym wykryciu złogów wynosi około 50% w ciągu pięciu lat. Bez profilaktyki, ryzyko nawrotu kolki nerkowej po pierwszym epizodzie wynosi około 15% w ciągu roku, a do 50% w ciągu 10 lat.

Wczesne rozpoznanie przyczyny oraz odpowiednie leczenie mogą znacznie poprawić rokowanie, zwłaszcza w przypadku nawracających epizodów. Należy również kontrolować dietę oraz odpowiednio nawadniać organizm, aby zminimalizować ryzyko powstawania złogów.

Nadciśnienie tętnicze

Ciśnienie krwi to siła, jaką krew wywiera na wewnętrzne ściany tętnic. Tętnice transportują krew z serca do innych narządów i części ciała. „Nadciśnienie” to termin medyczny oznaczający wysokie ciśnienie krwi.

Nadciśnienie tętnicze to stan, który zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu oraz chorób nerek. Zazwyczaj nie daje wyraźnych objawów, ale może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Podczas pomiaru ciśnienia tętniczego lekarz lub pielęgniarka podają dwie wartości. Na przykład, mogą poinformować, że Twoje ciśnienie wynosi „130 na 80”. Pierwsza wartość (górna) odzwierciedla ciśnienie w tętnicach podczas skurczu serca, a druga wartość (dolna) to ciśnienie w tętnicach w momencie, gdy serce się rozkurcza.

Termin „podwyższone ciśnienie tętnicze” jest używany przez lekarzy i pielęgniarki w celu ostrzeżenia osób. Osoby z podwyższonym ciśnieniem nie mają jeszcze nadciśnienia, ale ich wartości ciśnienia są wyższe niż optymalne dla zdrowia. Eksperci definiują wartości ciśnienia tętniczego następująco:

Prawidłowe ciśnienie tętnicze: Górna wartość 119 lub niższa i dolna wartość 79 lub niższa.
Nadciśnienie: Górna wartość 130 lub więcej i/lub dolna wartość 80 lub więcej.
Podwyższone ciśnienie tętnicze: Górna wartość między 120 a 129 i dolna wartość 79 lub niższa.

Jeśli lekarz lub pielęgniarka przepisali Ci leki na nadciśnienie, najważniejsze jest regularne ich przyjmowanie. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych, nie przerywaj samodzielnie terapii. Zamiast tego warto skonsultować się z lekarzem lub pielęgniarką, aby omówić ewentualne zmiany w leczeniu, takie jak zmniejszenie dawki lub wybór innego leku. Jeśli koszt leczenia stanowi problem, koniecznie o tym wspomnij, ponieważ istnieją tańsze alternatywy leków. Regularne przyjmowanie leków na nadciśnienie może zapobiec zawałowi serca, udarowi mózgu, a nawet uratować życie.

Masz duży wpływ na kontrolowanie swojego ciśnienia tętniczego. Aby je obniżyć, zaleca się:

Rzucenie palenia.
Redukcję masy ciała (jeśli masz nadwagę).
Dostosowanie diety: wybieraj produkty niskotłuszczowe, bogate w owoce, warzywa i niskotłuszczowe produkty mleczne.
Ograniczenie spożycia soli.
Aktywność fizyczną przez co najmniej 30 minut dziennie, przez większość dni tygodnia.
Ograniczenie spożycia alkoholu (jeśli spożywasz więcej niż 2 drinki dziennie).

Zakup ciśnieniomierza do domowego użytku to również dobry pomysł. Osoby, które regularnie mierzą swoje ciśnienie w domu, zwykle skuteczniej kontrolują jego poziom i mogą niekiedy zmniejszyć dawkę stosowanych leków.

Nie leczone wysokie ciśnienie krwi zwiększa obciążenie serca i tętnic, co w konsekwencji może prowadzić do uszkodzenia narządów. Nadciśnienie zwiększa ryzyko niewydolności serca, zawału serca (zawału mięśnia sercowego), udaru mózgu oraz niewydolności nerek. Większość dorosłych z nadciśnieniem ma nadciśnienie pierwotne, co oznacza, że przyczyna wysokiego ciśnienia nie jest znana. Mała część dorosłych ma nadciśnienie wtórne, co oznacza, że istnieje podstawowa i potencjalnie korygowalna przyczyna, zwykle związana z chorobami nerek lub zaburzeniami hormonalnymi.

Nadciśnienie to powszechny problem zdrowotny. W Stanach Zjednoczonych około 46% dorosłych ma nadciśnienie. Z wiekiem ryzyko nadciśnienia wzrasta; na przykład w USA dotyka ono 76% dorosłych w wieku 65-74 lata i 82% dorosłych w wieku 75 lat lub starszych. Niestety, ciśnienie krwi wielu osób nie jest dobrze leczone i kontrolowane. Badania pokazują, że nadciśnienie jest dobrze kontrolowane tylko u 47% dorosłych.

Choć dokładna przyczyna nadciśnienia pierwotnego pozostaje niejasna, zidentyfikowano kilka czynników ryzyka. Twoje ryzyko jest wyższe, jeśli:

Jesteś starszy (ryzyko wzrasta z wiekiem).
Masz otyłość.
Występuje w Twojej rodzinie historia nadciśnienia (czyli krewni, którzy mieli lub mają wysokie ciśnienie).
Jesteś osobą czarnoskórą.
Spożywasz dużą ilość sodu (soli) w diecie.
Pijesz dużo alkoholu.
Nie uprawiasz wystarczającej ilości aktywności fizycznej.

Nadciśnienie często identyfikowane jest podczas rutynowych badań. Eksperci zalecają, aby osoby powyżej 40. roku życia, które nie miały historii nadciśnienia, miały regularnie kontrolowane ciśnienie krwi przynajmniej raz w roku; częstsze badania zaleca się osobom z czynnikami ryzyka, takimi jak otyłość, historia rodzinna lub przeszłe podwyższone ciśnienie. Dla młodszych osób bez czynników ryzyka kontrola co kilka lat może być rozsądnym podejściem.

Jeśli podczas badania w gabinecie stwierdzono podwyższone ciśnienie, może być konieczne potwierdzenie wyników poprzez samodzielne pomiary w domu. Dzieje się tak, ponieważ w wielu przypadkach ciśnienie osoby tymczasowo wzrasta podczas pomiaru dokonywanego przez lekarza, pielęgniarkę lub innego pracownika medycznego. Często nazywa się to „nadciśnieniem białego fartucha”. Twój lekarz wykorzysta wyniki z pomiarów ciśnienia w gabinecie oraz wyniki pomiarów w domu, aby określić, czy masz rzeczywiste nadciśnienie.

Jest to metoda pomiaru ciśnienia tętniczego podczas normalnej, codziennej aktywności, niejako w środowisku naturalnym badanego. Jest to badanie nieinwazyjne, czasochłonne i stanowi pewną uciążliwość, ponieważ polega na dokonywaniu pomiarów wielokrotnie w ciągu doby (zwykle co 15 minut w dzień, co 30 minut w nocy). Dlatego zleca się je w specyficznych sytuacjach przez lekarza, np. w przypadku nadciśnienia białego fartucha lub niepełnej reakcji na leczenie. Aparat zakładany jest w godzinach porannych w dniu badania, a należy go zwrócić do Pracowni ABPM na drugi dzień po upływie 24 godzin. Badani są zwykle proszeni o prowadzenie dzienniczka aktywności w ciągu dnia badania (godziny odpoczynku i aktywności fizycznej).

Ciąża w PChN

Jeśli masz przewlekłą chorobę nerek (PChN), szczególnie w zaawansowanym stadium, możesz mieć mniejsze szanse na zajście w ciążę oraz na jej przebieg bez powikłań w porównaniu z osobami z prawidłową funkcją nerek. Nawet łagodna postać PChN, szczególnie jeśli towarzyszy jej białkomocz, nadciśnienie lub inne choroby współistniejące, zwiększa ryzyko komplikacji zarówno dla Ciebie, jak i dla płodu. Do tych zagrożeń należą pogorszenie funkcji nerek, nadciśnienie, przedwczesny poród i ograniczenie wzrostu płodu.

Przewlekła choroba nerek wiąże się z wyższym ryzykiem niekorzystnych wyników ciążowych, takich jak:

Stan przedrzucawkowy (preeklampsja)
Przedwczesny poród
Niska masa urodzeniowa oraz ograniczenie wzrostu płodu
Konieczność cesarskiego cięcia
Niepowodzenia ciążowe

Ryzyko to rośnie w miarę zmniejszania się wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR), szczególnie jeśli masz białkomocz i nadciśnienie tętnicze.

Ciąża może przyspieszyć postęp PChN. Ryzyko to zależy od poziomu filtracji kłębuszkowej (GFR) przed ciążą, obecności białkomoczu oraz nadciśnienia.

Doradztwo – Na każdej wizycie warto omówić swoje plany dotyczące ciąży. Powinnaś być poinformowana, że ciąża w kontekście PChN jest uważana za ciążę wysokiego ryzyka i wymaga współpracy z ginekologiem oraz nefrologiem.
Ocena wyjściowa – Jeśli rozważasz ciążę, zaleca się przeprowadzenie wielodyscyplinarnej oceny zdrowotnej, w tym konsultację z nefrologiem i specjalistą medycyny matczyno-płodowej.
Leki – Leki takie jak inhibitory ACE, blokery receptorów angiotensyny (ARB) oraz inhibitory SGLT2 nie powinny być stosowane w ciąży, ponieważ mogą powodować wady płodowe. Jeśli planujesz ciążę, konieczne będzie ich odstawienie i zamiana na inne leki kontrolujące ciśnienie.
Diagnostyka ciąży – Ciąża jest potwierdzana za pomocą badania krwi na obecność beta-hCG oraz badania ultrasonograficznego, aby upewnić się, że ciąża przebiega prawidłowo i oszacować wiek ciążowy.

Monitorowanie matki i płodu – W czasie ciąży będziesz regularnie kontrolowana: raz w miesiącu w pierwszym trymestrze, co dwa tygodnie w drugim trymestrze, oraz co tydzień w trzecim trymestrze.
Zapobieganie preeklampsji – PChN zwiększa ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego. Stosowanie niskiej dawki aspiryny może zmniejszyć to ryzyko.
Poród – Poród drogami natury jest preferowany, o ile nie ma przeciwwskazań. Jeśli poród nie rozpoczął się do przewidywanego terminu, zaleca się poród planowy.
Opieka nad PChN – W czasie ciąży będziesz nadal pod opieką nefrologa, aby kontrolować wszelkie możliwe powikłania, takie jak nadciśnienie czy anemia. Jeśli wskaźnik filtracji kłębuszkowej (GFR) spadnie poniżej 20 mL/min, może być konieczne rozważenie dializoterapii.
Powikłania u matki – Kobiety w ciąży z PChN są narażone na poważne powikłania, takie jak preeklampsja czy cukrzyca ciążowa.

Po porodzie opieka nad Tobą będzie podobna do opieki nad osobami bez PChN. Nie ma przeciwwskazań do karmienia piersią, o ile nie stosujesz leków, które mogłyby mieć wpływ na laktację.

Ze względu na zwiększone ryzyko powikłań ciążowych u kobiet z PChN, doradztwo w zakresie antykoncepcji jest ważnym elementem opieki przedciążowej. Powinnaś stosować skuteczną antykoncepcję, dopóki nie zdecydujesz się aktywnie dążyć do zajścia w ciążę.