Przeszczepienie nerki

Przed przeszczepieniem nerki niezbędne jest przeprowadzenie następujących badań oraz konsultacji:

Oznaczenie grupy krwi
Obliczenie BMI
Aktualizacja badania przedmiotowego
USG nerek i pęcherza moczowego (przed i po mikcji) oraz posiew moczu
USG jamy brzusznej
Diagnostyka dopplerowska przepływów w tętnicach biodrowych
Wyniki laboratoryjne: HBsAg, anty-HBs, anty-HCV, HCV RNA, anty-HIV, morfologia, cholesterol, trójglicerydy, białko całkowite, albumina, AST, ALT, GGTP, bilirubina, PTH, protrombina; PSA (mężczyźni powyżej 40. roku życia)
RTG klatki piersiowej
EKG i ECHO serca
Gastroskopia
Diagnostyka na krew utajoną w stolcu
Konsultacje ze stomatologiem, laryngologiem i chirurgiem transplantologiem

Kobiety powinny dodatkowo poddać się badaniu ginekologicznemu, w tym mammografii lub USG piersi. W zależności od potrzeb mogą być wymagane również dodatkowe badania, takie jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, czy konsultacje kardiologiczne lub okulistyczne. Decyzję o ich przeprowadzeniu podejmuje lekarz zajmujący się przygotowaniem osoby do przeszczepu.

Jeśli jesteś zarejestrowany na Krajowej Liście Osób Oczekujących na Przeszczepienie (KLO) i czekasz na transplantację dłużej niż rok, co 12 miesięcy powinieneś zaktualizować wyniki następujących badań:

HIV, HCV, HBV, PTH, morfologia, aminotransferazy, białko całkowite, albuminy, bilirubina, koagulogram
Posiew moczu
EKG i ECHO serca
Badanie na krew utajoną w stolcu
USG nerek i jamy brzusznej
RTG klatki piersiowej
Konsultacje laryngologiczne i stomatologiczne
Diagnostyka dopplerowska tętnic biodrowych
Gastroskopia (w zależności od wskazań)
PSA (mężczyźni), cytologia (kobiety)

Kobiety powinny również wykonać mammografię co dwa lata. Należy pamiętać, że u osób z nadwagą operacja przeszczepu nerki może wiązać się z wyższym ryzykiem, dlatego warto, aby Twoje BMI nie przekraczało 30 kg/m². Może być także konieczne przeprowadzenie dodatkowych zabiegów chirurgicznych, np. usunięcia własnej nerki lub pęcherzyka żółciowego.

Gratulacje! Udało się przeprowadzić zabieg. W okresie tuż po operacji szczególnie ważne jest, abyś o siebie dbał. Oto kilka wskazówek, które warto mieć na uwadze:

Podczas wypisu ze szpitala upewnij się, że masz wszystkie istotne informacje: numery kontaktowe do członków zespołu transplantacyjnego, daty i miejsca planowanych wizyt kontrolnych, oraz szczegóły dotyczące nowych leków, w tym immunosupresyjnych. Sprawdź, czy wszystkie zalecenia w karcie wypisowej są jasne. Leki najlepiej wykupić w najbliższej aptece.
Regularne wizyty w poradni transplantacyjnej u swojego lekarza są kluczowe — powinny odbywać się przynajmniej co 3 miesiące. Nie pomijaj tych wizyt ani nie wydłużaj przerw.
Prowadź dziennik samokontroli, w którym zapisuj pomiary ciśnienia tętniczego, tętna, masy ciała oraz informacje o dobowej zbiórce moczu. Nie zmieniaj dawek ani nie odstawiaj leków bez konsultacji z lekarzem transplantologiem.
Unikaj dużych zgromadzeń przez około 3 miesiące, gdyż Twój organizm jest wtedy bardziej narażony na infekcje. Po tym czasie ryzyko maleje, ale nadal warto zachować ostrożność.
Rozważ powrót do pracy lub nauki po 2-4 miesiącach od transplantacji. Czas ten może się różnić w zależności od Twojego stanu zdrowia oraz rodzaju wykonywanej pracy.
Coroczne szczepienia przeciwko grypie są zalecane przez pierwsze lata po przeszczepieniu nerki.

Po przeszczepieniu możesz wrócić do większości swoich codziennych aktywności, ale z większą uwagą i ostrożnością. Jeśli planujesz ciążę, omów to z lekarzem transplantologiem, aby ustalić optymalny czas i ewentualnie zmienić leki. Możesz wrócić do aktywności seksualnej po pełnym zagojeniu się rany, ponieważ przeszczepienie nie wpływa na jakość życia seksualnego.

Dieta po przeszczepie staje się mniej restrykcyjna niż w trakcie dializoterapii. Pij około dwóch litrów płynów dziennie i ograniczaj sól, chyba że lekarz zaleci inaczej.

Jeśli masz zwierzęta domowe, możesz z nimi przebywać jak dotąd, pamiętając o odpowiedniej higienie i unikaniu kontaktu z ich odchodami. Jeśli uprawiasz ogród, rób to w rękawiczkach i maseczce chirurgicznej, aby zminimalizować ryzyko zakażeń. Standardowe środki czystości wystarczą do sprzątania domu.

Po operacji przeszczepienia nerki

W trakcie wypisu uzyskasz numery telefonów do lekarzy zespołu transplantacyjnego. Upewnij się, że masz je spisane.

Wizyty kontrolne są planowane w czasie wypisu. Warto również upewnić się, że masz skierowanie na tę wizytę.

Otrzymasz szczegółowe informacje na temat dawkowania leków w wypisie. Upewnij się, że rozumiesz te zalecenia.

Tak, leki wypisane na recepcie powinny być wykupione w najbliższej aptece.

Zaleca się prowadzenie dzienniczka, w którym zapisujesz pomiary ciśnienia tętniczego, tętna, masy ciała oraz wyniki dobowej zbiórki moczu.

Ogólnie dostępne środki czystości są wystarczające do regularnego sprzątania pomieszczeń.

Przez około 3 miesiące unikaj miejsc, w których przebywa dużo ludzi. Po tym okresie ryzyko zmniejsza się, ale nadal zachowaj ostrożność.

Najczęściej powrót do pracy jest możliwy po 2-4 miesiącach, w zależności od stanu zdrowia i rodzaju wykonywanej pracy.

Należy pić około 2 litrów płynów dziennie i unikać soli, chyba że lekarz zaleci inaczej.

Aktywność seksualna zazwyczaj wraca do poziomu sprzed choroby po zagojeniu rany.

Tak, jeśli czynność nerki jest stabilna przez pierwszy rok, ale przed zajściem w ciążę skonsultuj się z lekarzem w sprawie leczenia immunosupresyjnego.

Tak, możesz podróżować, ale unikaj regionów o niskim standardzie higienicznym i pamiętaj o zabraniu wystarczającej ilości leków.

Dbanie o czystość zwierząt domowych i unikanie kontaktu z ich odchodami jest bardzo ważne.

Dieta po przeszczepieniu nerki

Po przeszczepieniu nerki, właściwa dieta odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia nowej nerki. Poniższe zalecenia pomogą Ci dbać o organizm, zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca, cukrzycy, nadciśnienia i osteoporozy.

Jeżeli przeszczepiona nerka funkcjonuje prawidłowo, należy pić dużo płynów. O ile lekarz nie zaleci inaczej, nie musisz już ograniczać ich spożycia. Odwodnienie może być szkodliwe dla nowej nerki, dlatego zaleca się spożycie 2-3 litrów płynów dziennie.

W pierwszych dwóch miesiącach po przeszczepie organizm potrzebuje więcej białka, aby wspomóc gojenie po operacji oraz walkę z infekcjami. Produkty bogate w białko to:

Tofu i inne produkty sojowe
Chude mięsa, drób, ryby
Mleko niskotłuszczowe lub beztłuszczowe, jogurt, ser
Jajka
Fasola, groch, orzechy

Niektóre leki immunosupresyjne mogą powodować podwyższony poziom potasu we krwi. W zależności od wyników badań, lekarz lub dietetyk mogą zalecić ograniczenie produktów bogatych w potas, takich jak:

Substytuty soli (zalecane są przyprawy bez soli, lub suszone zioła)
Owoce (np. melon, banany, awokado, pomarańcze)
Warzywa (np. ziemniaki, pomidory, ciemnozielone warzywa liściaste)
Czekolada
Fasola, soczewica, orzechy, masła orzechowe

Aby kontrolować retencję płynów i ciśnienie krwi, ogranicz spożycie sodu do 2000-2500 mg dziennie. Unikaj dodawania soli do potraw oraz produktów o wysokiej zawartości sodu, takich jak:

Fast food oraz jedzenie w restauracjach
Przyprawy solne (np. sól czosnkowa, sos sojowy, sos teriyaki)
Mięsa konserwowane (np. szynka, bekon, kiełbasa)
Wędliny (np. salami, mortadela)
Mrożone posiłki zawierające ponad 600 mg sodu na porcję
Kiszonki i oliwki
Żywność w puszkach z dodatkiem soli (np. konserwowe warzywa, zupy)

Leki immunosupresyjne zwiększają ryzyko zakażeń pokarmowych. Aby temu zapobiec, należy:

Unikać nieoczyszczonej wody studziennej i nieodpowiednio przetworzonej wody butelkowanej.
Unikać surowych i niedogotowanych mięs, owoców morza i jajek oraz produktów mlecznych niepasteryzowanych.
Zawsze dokładnie myć świeże owoce i warzywa przed spożyciem.
Przechowywać zimne produkty w niskiej temperaturze, a gorące w wysokiej.

Aby chronić nową nerkę, przestrzegaj zaleceń lekarza dotyczących przyjmowania leków i diety:

Mykofenolan mofetylu (MMF): Może powodować biegunki, zaparcia, nudności i wymioty. Aby złagodzić te objawy, jedz małe, częste posiłki lub przekąski. Przyjmowanie leku z małą ilością jedzenia (np. krakersy, chleb) może pomóc.
Takrolimus: Podczas przyjmowania tego leku należy unikać wszelkich produktów zawierających grejpfrut.

Wybieraj chude mięsa, drób i ryby. Usuń widoczny tłuszcz przed gotowaniem.
Spożywaj niskotłuszczowe lub beztłuszczowe produkty mleczne.
Włącz do diety produkty bogate w błonnik, takie jak pełnoziarniste produkty, rośliny strączkowe, świeże owoce i warzywa.
Używaj niewielkich ilości oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego. Unikaj masła, margaryny w kostkach i tłuszczów trans.
Piecz, grilluj, gotuj lub dusz zamiast smażyć.
Ogranicz spożycie produktów o wysokiej zawartości cukru.
Utrzymuj zdrową masę ciała lub schudnij, jeśli jest to konieczne.
Kontroluj poziom cukru we krwi oraz ciśnienie tętnicze, aby dbać o nerkę.

Zanim rozpoczniesz aktywność fizyczną, skonsultuj się z lekarzem transplantologiem. Po przeszczepie zaleca się co najmniej 30 minut ćwiczeń 5 razy w tygodniu (jeśli lekarz wyrazi na to zgodę). Regularna aktywność fizyczna pomoże w:

Kontroli masy ciała
Wzmacnianiu serca
Poprawie poziomu energii
Utrzymaniu zdrowia kości

Dieta i aktywność fizyczna mają kluczowe znaczenie dla długoterminowego zdrowia i ochrony nowej nerki.